Artikel uit Schooldomein©
Duurzaamheid als onderdeel van de (onderwijs)beleving
Het nieuwe Staring College in Borculo ademt beroepsonderwijs. Dat komt tot uiting in een samenhangend ontwerp en een verbindend onderwijsgebouw met techniek, zorg, horeca en sport. De school is het verbindende centrum in een vitale campus met sport, zorg en horeca.
“Het Staring College zat op twee locaties in Borculo; aan de Herenlaan in een oud pand uit 1954, dat echt verouderd was en een locatie uit de jaren 80 aan de Beukenlaan. We wilden het onderwijs bij elkaar brengen in een nieuwe inspirerende en gezonde leer- en werkomgeving passend bij de onderwijsvisie”, vertelt hoofd facilitair en huisvesting Wendy Colenbrander. Dat resulteerde in een prachtig nieuw gebouw, waar Schooldomein te gast was om verder ook met afdelingsleider Marijn Dijkman, adviseur Koert Klevant Groen van ICSadviseurs, architect Desiree Vermeer van DAT en inrichtingsadviseur Willem Pijnenborgh van Eromesmarko te spreken. Koert begeleidde het hele proces, vanaf de haalbaarheidsfase tot en met de inrichting: “Daarbij hebben we de gebruikers in alle fasen meegenomen. Eerst in 2018 met een onderzoek naar de beste locatie in Borculo en het opstellen van het programma van eisen. Zo hebben we ook vernieuwbouw aan de Beukenlaan onderzocht, maar dat pand liet zich lastig verduurzamen en bovendien was de plek ook niet echt geschikt. Je kon er alleen de lucht in.” In nauw overleg met de gemeente Berkelland bleek nieuwbouw op de campus De Wildbaan in samenhang met revitalisatie van het sportpark de beste optie. Marijn: “We bieden hier nu een brede onderbouw (leerjaar 1 en 2) basis tot en met atheneum en in de bovenbouw (leerjaar 3 en 4) de vmbo-profielen Zorg en Welzijn, Mobiliteit en Transport, Economie en Ondernemen en Horeca, Bakkerij en Recreatie aan. Leuk is ook dat we een STO-school (Sterk Techniek Onderwijs) zijn en ons op alle zes locaties van Stichting Portuur sterk maken voor techniekonderwijs. Zo hebben bijna alle locaties een smart industry lokaal. Dit gebouw is voor 320 leerlingen ontworpen en samen met de Beukenlaan huisvesten we 425 leerlingen.”
Samenhangend verhaal
“De gemeente dacht in het hele proces goed mee, ook omdat het voor de regio goed is om hier een breed aanbod aan profielen te houden”, legt Wendy uit; “de revitalisatie van campus De Wildbaan is belangrijk voor de hele gemeenschap en voor de verenigingen die hier al zaten. Je vindt hier ook voetbal, korfbal en andere activiteiten. In het nieuwe ontwerp zijn de entrees van de verenigingen gecentreerd naar het midden toe, met de school als centraal middelpunt. Het is een samenhangend verhaal en daarom is het mooi dat de architect al in de stedenbouwkundige visie heeft meegedacht en het gebouw geweldig verbindt met de openbare ruimte. Deze plek biedt veel kansen voor het beroepsonderwijs. Denk aan de samenwerking met sport, kinderopvang en ouderenzorg. We hebben in de school een heel mooi restaurant waar de buurt eens per week kan komen eten. Daarnaast werken we al nauw samen met het bedrijfsleven voor stageplaatsen. Wij leiden hun toekomstige collega’s op. Op de campus komt een beweegroute met toestellen om mensen in beweging te krijgen. Ik zie straks onze leerlingen Zorg en Welzijn ouderen begeleiden, die hier vervolgens ook van een fijne lunch in ons mooie restaurant genieten, ook weer geserveerd door leerlingen van Horeca, Bakkerij en Recreatie. Je ziet dat iedereen hier wordt getriggerd om een actieve rol te pakken.”
Zichtbaar en transparant
Marijn knikt: “We wilden een zichtbaar en vooral duurzaam gebouw, dat met het groen buiten verbonden is. In ons programma van eisen stond dan ook dat we de praktijkomgeving van onze vakken zowel van binnen als vanuit buiten zichtbaar wilden laten zijn.” Koert: “Omdat de gemeente het belang inzag om alle profielen hier te behouden, mochten we iets meer investeren, waardoor we een transparant en duurzaam gebouw konden maken.” Desiree: “Zichtbaarheid gekoppeld aan een duurzame beleving was belangrijk. Ik heb dat vertaald naar een ontwerp met drie beuken, waarvan de middelste met de centrale entree het meest transparant is uitgevoerd. Zo kijk je dwars door het gebouw, waardoor je maximaal verbonden bent met buiten. Daarnaast liggen de praktijklokalen aan de gevel en zijn zowel van binnen als van buiten zichtbaar, met het restaurant en de keuken naast de entreezone. We hebben een mooie houten tribunetrap gemaakt, die uitmondt in een spectaculair smart industry lokaal met een volledig glazen wand. Het atrium is echt een eyecatcher met daklichten waarin zonnecellen zijn verwerkt, wat een prachtig effect geeft. De vele zonnepanelen hebben we op het platte dak gelegd, in een schuin vlak die vertaald wordt in de gevel, voor een maximale opbrengst. De natuurlijke beleving krijg je ook door de enorme houten spanten en de transparantie en ruimtelijkheid in het gebouw. Het hout hebben we uit Europa gehaald en de akoestische panelen zijn gemaakt van PET-flessen. Ook mooi is dat de installaties onder de zonnepanelen en achter de gevel zijn verwerkt en daardoor uit het zicht zijn.”
“Deze plek biedt veel kansen voor het beroepsonderwijs; denk aan de samenwerking met sport, kinderopvang en ouderenzorg”
Uitdagen en beleven
Koert: “De verbinding met het ontwerp en de samenhang met buiten vormden ook het vertrekpunt voor de inrichtingsfase. De docenten wilden een diversiteit in inrichting en vooral aansluiten bij de behoefte van de leerlingen. Het meubilair moest bovendien uitdagen en positief bijdragen aan de beleving.” Wendy knikt: “Dan praat je weer over zichtbaarheid, warme tinten en het gebruik van natuurlijke materialen.” Marijn vult aan: “We wilden leerlingen en onze docenten leren werken met een andere inrichting. Dat betekent dat docenten geen eigen bureau meer hebben, maar een beweegkruk met een verrijdbare hoog-laagtafel. Je vindt in de lokalen verschillende typen meubilair, waardoor je in verschillende werkvormen kunt werken; individueel, in groepjes of juist in een collegeopstelling. Daarnaast zijn er plekken buiten de lokalen en praktijkruimten waar leerlingen aan de slag kunnen of elkaar lekker kunnen ontmoeten.”
Duidelijke visie
Willem over de inrichtingskeuzen: “Wij zijn in een latere fase aangehaakt via een Europese aanbesteding. Het was fijn dat er een duidelijke visie was, waar we ook op bevraagd werden. We willen natuurlijk een gebouw dusdanig inrichten dat het bijdraagt aan de onderwijsvisie. Steeds meer bepaalt de activiteit de keuze voor een bepaalde inrichting. Dan kan het gaan om instructie, werken in groepen of juist ergens geconcentreerd werken. Er is inmiddels zoveel meer dan alleen de bus opstelling. Je ziet hier bijvoorbeeld de kringtafel, verschillende zit- en werkhoogtes en aparte ruimtes waar leerlingen naar toe kunnen voor een project. Daardoor kun je ruimtes ook multifunctioneel en flexibel gebruiken en inrichten. Leerlingen zitten niet meer de hele dag op dezelfde stoel, maar ervaren door de dag heen een variatie in werkvormen.”
Circulair inrichten
Duurzaam en circulair was ook een belangrijk aandachtspunt. Willem: “We gebruiken gerecyclede en 100% recyclebare grondstoffen en verwerken bio-based materialen in onze producten. In het restaurant staan bijvoorbeeld onze Hemp-stoelen. De Hemp-stoel is 100% plantaardig en gemaakt van biologisch afbreekbaar hennep. Hier voegen we biohars als bindmiddel aan toe om er een kuip van te maken.’’ Wendy: “Verder hebben we stoeptegels hergebruikt evenals de kluisjes. Buiten staat onze Ecoplant met zonnepanelen die energie genereert. We willen zoveel mogelijk duurzaamheid visualiseren en integreren in het onderwijs. Zo dragen we met dit gebouw bij aan een duurzame toekomst voor de volgende generaties.”
Tekst: Sibo Arbeek,
Fotografie: Ronald Auée
(zie ook www.schooldomein.nl)
